Losse stukjes of ‘loose parts’ hebben een onweerstaanbare aantrekkingskracht op jonge kinderen. Alles is mogelijk: keien, takken, plankjes, linten, ringen, wasspelden, lepels, buizen … De ‘theory of loose parts’ verduidelijkt waarom dit soort materiaal zo magisch en ontwikkelingsrijk is. Bovendien vind je een waaier aan ideeën voor milieuverrijking als je via Google afbeeldingen zoekt via de zoekterm ‘loose parts’.
Wat zijn ‘loose parts’?
‘Loose parts’ zijn losse dingen die kinderen kunnen manipuleren, verplaatsen en combineren op oneindig veel manieren. Het gaat dus om veelzijdige materialen. Ze moeten niet op één vaste manier gebruikt worden, wat wel het geval is bij bijvoorbeeld een puzzel of een speelgoedauto. Kinderen kunnen zelf kiezen hoe ze spelen met de losse stukjes en zelf creaties maken.
De theorie van de losse stukjes
Landschapsarchitect Simon Nicholson (1971) formuleert de theorie als volgt: “De mate van vindingrijkheid, creativiteit en ontdekkingen die een omgeving uitlokt is afhankelijk van het aantal en het soort variabelen in die omgeving.” Wanneer in een omgeving alles statisch en vast is, dan lokt dit minder creatief spel uit dan wanneer kinderen vrij kunnen combineren. Een buitenspeelplaats met takken, keien, zand en potjes biedt volgens deze theorie meer speelprikkels dan een speelplaats met een glijbaan en schommel. Losse onderdelen doen het beter dan materialen die één speelwijze suggereren. Deze regel geldt zowel voor de binnen- als buitenspeelomgeving.
Losse stukjes stimuleren actief leren en creativiteit
Losse stukjes lokken manipuleren uit. Al handelend bouwen kinderen op een actieve manier kennis op. Losse stukjes zetten aan tot divergent denken: kinderen zoeken zelf nieuwe mogelijkheden, spelideeën en oplossingen met het materiaal.
Geen juist of fout
Bij het spelen met losse stukjes is er geen juist of fout. Het spelen met losse stukjes stimuleert het zelfvertrouwen want kinderen bepalen zelf uitdagingen aansluitend bij hun ontwikkelingsniveau.
Minder ongewenst gedrag en ongevallen in een buitenspeelomgeving met ‘loose parts’
Marc Armitage (2009) onderzocht het effect van de introductie van speelcontainers met losse onderdelen in 9 scholen. De interventie zorgde voor een vermindering van probleemgedrag op de speelplaats en een daling van het aantal kleine ongelukjes.
Tot slot: verzamelen en opbergen
Een briefje aan de ouders met een lijst materialen die je zoekt brengt je al een hele stap verder bij het verzamelen van losse stukjes, alsook een bezoek aan de kringwinkel. Het sorteren van het verzamelde materiaal kan je samen met de kleuters doen: classificeren maar! Om te voorkomen dat het een rommeltje wordt denk je best ook goed na over hoe je de losse stukjes gaat opbergen.
Meer lezen:
Kees B. (2008) Buitenspel met losse dingen. De wereld van het jonge kind, mei 2008, 264-267.
Bronnen:
Daly L. & Beloglovsky M. (2015). Loose parts. Inspiring play in young children. St. Paul Minnesota: Redleaff Press
Bron afbeelding:
Kleutergewijs 
Dit is op Blogcollectief Onderzoek Onderwijs herblogden reageerde:
Nieuwe post op Kleutergewijs
LikeGeliked door 1 persoon
Dit is op X, Y of Einstein? herblogden reageerde:
En ik die dacht dat losse eindjes vooral irritant waren (maar ik beken, dat is dan vooral bij het schrijven 🙂 ).
LikeLike
Tijdens mijn stage, die ik heb gelopen bij de 3-jarigen, heb ik ook gebruik gemaakt van deze theorie. In eerste instantie dacht ik dat dit helemaal niet ging aanslaan, maar uiteindelijk hebben de kleuters er ontzettend veel mee gedaan. Door het gebruik van ‘loose parts’ hebben de kleuters kennis gemaakt met deze veelzijdige materialen door ze te manipuleren, te verplaatsen en te combineren op oneindig veel manieren. Al handelend bouwen kinderen op een actieve manier kennis op. Losse stukjes zetten aan tot divergent denken: de kleuters zoeken zelf nieuwe mogelijkheden, spelideeën en oplossingen met het materiaal. Dit is dus zéker en vast een aanrader voor wie het ook eens wilt uitproberen binnen zijn/haar klaspraktijk!
LikeLike
Veel dank voor het posten van je ervaring en reflectie hierbij!
LikeLike
Tijdens mijn stage probeer ik zoveel mogelijk gebruik te maken van ‘loose parts’. Bij thema de bakker had ik er bijvoorbeeld voor gekozen om ‘loose parts’ te leggen in mijn huishoek zoals stenen, maïs,… in plaats van echte voedingsmiddelen. De kleuters vonden het zeer fijn, ze manipuleerde, experimenteerde en gaven de materialen telkens een andere functie. Wel merkte ik dat het belangrijk was om duidelijke afspraken te maken met betrekking het opruimen. Het zijn vaak kleine, losse materialen. Hier maak je best op voorhand duidelijke afspraken rond. Ik zou het de volgende keer zeker opnieuw betrekken binnen mijn volgend thema.
LikeLike